قانون اجاره اماکن تجاری چیست؟ چه نکاتی را باید در زمان قرار اجاره در نظر داشت؟ در چه شرایطی به مستاجر سرقفلی و یا حق کسب و پیشه تعلق می گیرد؟ حتما خیلی از افراد اطلاع کافی در رابطه با شرایط قرارداد ملک تجاری ندارند، هر چه افراد در این زمینه اطلاع کافی داشته باشند، احتمال اختلافات و شکایات کم تر می شود. در ادامه نکاتی را در رابطه با اجاره اماکن که غالبا از سوالات پرتکرار تجار و بازاریان می باشد، بررسی می کنیم. خیلی از موجرانی که ملک تجاری خود را به اجاره واگذار می کنند، این سوال را دارند که آیا به مستاجر سرقفلی و یا کسب و پیشه تعلق می گیرد یا خیر؟
در پاسخ باید گفت، بر اساس قانون روابط موجر و مستاجر سال 1376 فقط در صورتی که مالک اماکن تجاری از مستاجر مبلغی را به عنوان سرقفلی دریافت نموده باشد، به او سرقفلی تعلق می گیرد. به بیان دیگر چنانچه قرار داد تجاری بعد از سال 1376 در مورد اماکن تجاری منعقد شده باشد و مستاجر هیچ مبلغی را به عنوان سرقفلی به موجر نپرداخته باشد، با انقضای مدت اجاره، موجر می تواند دستور تخلیه محل را از شورای حل اختلاف، تقاضا نماید و به مستاجر هیچ مبلغی، به عنوان سرقفلی و یا کسب و پیشه تعلق نخواهد گرفت.
شرایط تخلیه اماکن تجاری در صورت عدم پرداخت اجاره بها
در صورتی که مستاجر مبلغ تنظیم شده در قرارداد را پرداخت نکند، موجر می تواند به تنظیم دادخواست در دادگستری و رعایت تشریفات مربوطه، مستاجر را محکوم به عدم پرداخت اجاره بها نماید تا تخلیه مورد اجاره هر جه سریعتر انجام شود. موجر هم می تواند به دادگستری و هم دفترخانه جهت تنظیم سند اجاره مراجعه کند، حتی در صورتی که به دفترخانه هم موجر مراجعه کرده باشد، دادگاه دادگستری باید حتما به درخواست او رسیدگی کنند.
نکات مورد توجه در قرار داد اجاره
لازم است تا در رابطه با عقد قرارداد اجاره نکاتی را در نظر داشته باشید. بعد از اینکه به بنگاه املاک مراجعه می شود و مذاکرات طرفین انجام می شود، تمام توافقات کامل می شود و این توافقات توسط مدیر املاک درج می شود، قبل از امضای عقد قرار داد اجاره، یکبار به طور کامل حتما شرایط درج شده در اجاره نامه را مطالعه کنید. علی الخصوص قسمت توضیحات، که به صورت دستی وارد می شود یا حتی ممکن است تایپ شود، را با دقت بیشتری مطالعه کنید. چرا که قسمت توضیحات قرارداد اجاره و یا هر قرارداد دیگری در حقیقت آخرین اراده طرفین قرار داد را نشان می دهد که اعتبار آن حتی از سایر مندرجات قرار داد هم بیشتر است. به همین خاطر، با دقت این قسمت را مطالعه کنید و اگر موضوعی را مورد قبول خود نمی دانید، حتما متذکر شوید تا دو مرتبه بر آن توافق شود و یا مدیر بنگاه آن قسمت را از قرار داد حذف کند. مورد دوم اینکه در قرار داد اجاره حتما دقت کنید، مشخصاتی که مدیر بنگاه در قرار داد از مورد اجاره یا همان خانه، مغازه و… که برای اجاره انتخاب شده است را به طور دقیق و کامل بر طبق سند اصلی وارد شده باشد. همچنین لازم است آدرس مورد اجاره هم به طور دقیق ذکر شده باشد. حتما دقت داشته باشید که ذیل قرار داد اجاره، دو نفر به عنوان شاهد متن قرار داد را امضا کرده باشند. در غیر این صورت زمانی که در قرار داد با طرف مقابل به مشکل برخورد کنید، احتمال اینکه بتوانید از حق خود دفاع کنید، بسیار کاهش می یابد و لازم است پروسه بسیار سختی را پشت سر بگذارید. مشاوره حقوقی با یک وکیل خوب نیز می تواند به شما کمک شایانی کند.
برای این شرایط چند حالت وجود دارد از جمله :
در مرحله اول، اخطاریه 10 روزه اداره ثبت به مستاجر ابلاغ می شود، لازم است تا قبل از صدور حکم دادگاه مستاجر علاوه بر اجاره بها، معوقه ی صدی بیست آن را نیز به صندوق دادگستری پرداخت کند، که در این شرایط حکم تخلیه صادر نمی شود.
همچنین گاهی ممکن است مستاجر تنها به دلیل آزار و اذیت موجر، اجاره بها را پرداخت نکند و بعد از ابلاغ اخطاریه اظهارنامه 10 روزه ،برای جلوگیری از صدور حکم تخلیه، به صندوق دادگستری اجاراه بها را پرداخت کند. در صورتی که در مدت یکسال مستاجر دوبار از این شرایط استفاده کرده باشد برای بار سوم موجر این امکان را دارد را به طور مستقیم درخواست تخلیه ملک را از دادگاه داشته باشد.
حتما لازم نیست که برای گرفتن حکم تخلیه، به همان دفترخانه ای که اجاره نامه در آن ثبت شده است مراجعه کنیم. در این شرایط امتیازی برای دارنده سند رسمی قانون گذار به تصویب رسانده است که موجر بعد از مراجعه به دادگستری و رعایت تشریفات و البته انتظار، مستاجر را محکوم به عدم پرداخت اجاره بها و یا تخلیه ملک کند.
در آخر می توان به عنوان خلاصه ای از مطالب بیان کرد، بهتر است قبل عقد قرار داد اجاره نامه تمام شرایط مندرج در متن قرارداد را با دقت کامل بخوانید، اگر با مشورت یک وکیل ملکی خوب، آگاهی کامل و در نظر گرفتن قوانین این قرار داد تنظیم شود، به نفع هر دو طرف مورد معامله خواهد بود و در صورت بروز هر گونه اختلاف و شکایت، پیگیری ها در مدت زمان کمتری انجام می شود.